MINDFULNESS
Określenie MINDFULNESS wywodzi się od angielskiego przymiotnika mindful – uważający, troskliwy, dbały, pamiętający. Innymi słowy jest to rodzaj stanu umysłu jako „czujnego” obserwatora „uważającego” na wszelkie doznania płynące ze świata wewnętrznego i zewnętrznego w danej chwili. Stan bycia w pełni: „tu i teraz”.
Technika MINDFULNESS jest formą umysłowego treningu, która zmniejsza skłonność umysłu do takiego reagowania na pojawiające się wewnętrzne i zewnętrzne bodźce, które powoduje i nasila stres, napięcie emocjonalne, a w niektórych przypadkach nawet podtrzymuje stany chorobowe (np. depresję, uogólniony zespół lękowy, zaburzenia odżywiania).
Zainteresowanie zastosowaniem mindfulness zostało zapoczątkowane przez wprowadzenie Programu Obniżania Stresu Opartego na MINDFULNESS, który pierwotnie był wykorzystywany przy obniżaniu poziomu chronicznego bólu pacjentów, a obecnie jest szeroko stosowany w redukowaniu psychologicznych problemów, jakie wiążą się z występowaniem przewlekłych chorób (np. efektywnie obniża poziom lęku) oraz w leczeniu zaburzeń emocjonalnych i zaburzeń zachowania. Program ten pomaga też w łagodzeniu doświadczanego stresu i utrzymywaniu dobrego samopoczucia.
Osoba ucząca się tej metody proszona jest o przyjęcie wyprostowanej pozycji siedzącej lub leżącej. Następnie stara się skupić i utrzymać swą uwagę na określonym somatycznym doznaniu płynącym z oddechu. Za każdym razem, gdy jej uwaga rozproszy się, gdy pojawią się w umyśle różne myśli, emocje, czy doznania natury somatycznej, a także bodźce ze środowiska zewnętrznego, np. dźwięki, zmiany natężenia światła itd. po prostu ma je zauważyć i zaakceptować bez dokonywania dalszej ich analizy, czy oceny. Ten szczególny rodzaj obserwacji jest prowadzony w danej chwili i z chwili na chwilę. Własny oddech jest natomiast „kotwicą”, która umożliwia ponowną koncentrację i równowagę psychiczną.
Stosowanie tej techniki nie wymaga osiągania określonego stanu, takiego jak relaksacja, czy też zmiana własnych odczuć i myśli. Przeciwnie – celem mindfulness jest nauczenie się dostrzegania i przyjmowania każdej pojawiającej się emocji, myśli, odczucia, jako obiektów obserwacji, której jednak nie należy pogłębiać. Ponowne skupienie uwagi na oddechu temu właśnie zapobiega.
Cechą charakterystyczną techniki MINDFULNESS jest zauważanie i dostrzeganie wielu, różnorodnych bodźców tak wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Stan mindflulness jest osiągnięty wtedy, gdy dana osoba swobodnie, po wyłonieniu się „obiektu” w jej umyśle i zaakceptowaniu go potrafi ponownie powrócić do rytmu swego oddechu. Stan ten jest formą oscylacji uwagi między doznaniami wewnętrznymi i zewnętrznymi danej osoby, a jej własnym oddechem. Technika mindfulness, nie jest ani ucieczką ani unikaniem, ani walką z niechcianymi myślami, odczuciami i doznaniami. Jest raczej wyjściem im naprzeciw.
Sam fakt dostrzeżenia niepożądanych aspektów i stanów własnego umysłu prowadzi do (pozytywnej) zmiany. Otwartość na nowe doświadczenia pozwala również na zmianę kontekstu postrzegania wielu problemów. To z kolei powinno spowodować zmianę subiektywnego odbioru sytuacji konfliktowych i dalej prowadzić do spadku napięcia emocjonalnego i poziomu stresu. Obserwacja własnych myśli i uczuć prowadzi do poczucia ich subiektywności i nietrwałości. Dzięki temu uzyskuje się poczucie, że możliwa jest zmiana własnego nastawienia do wielu sytuacji i zdarzeń z własnego życia. Myśli i emocje, które wcześniej wydawały się „obiektywne” i „trwałe”, a zatem na pewno „słuszne” i „prawdziwe”, przez co podtrzymywały zaburzony sposób funkcjonowania – teraz przestają być postrzegane jako niepodważalne i wszechobecne.
(Joanna Kępińska)